Program własny realizowany w grupie ,,KOTKI’’ i "MISIE" w roku szkolnym 2020/2021

,, Zabawa z literkami ’’

nauka czytania wg metody dr I. Majchrzak

w grupie dzieci 3 i 3 - 4 letnich

Opracowała mgr Anna Kuca

Realizuje: mgr Renata Kajta, mgr Katarzyna Niziałek, mgr Ewa Czarnecka

WSTĘP

W dzisiejszych czasach nauka czytania w przedszkolu pojawia się głównie tylko w grupach najstarszych to jest w zerówce. W młodszych grupach kontakt dziecka ze słowem pisanym jest ograniczony. Z góry zakłada się, że dziecko trzy-, czteroletnie nie jest wystarczająco dojrzałe, by korzystać z pomocy zawierających litery i cyfry. A przecież małe dzieci w czasie poznawania otaczającego je świata napotykają na słowo drukowane. Są to między innymi litery na sklepach, przystankach autobusowych, tramwajowych czy napisy w telewizji.

Dzieci mają wrodzony pęd do zdobywania coraz to większej ilości informacji o otaczającym je życiu przyrodniczym i społecznym. Ten "głód wiedzy" nie omija także ich zaciekawień drukiem.

Gotowość do czytania nie pojawia się nagle, lecz kształtuje się od początku życia, a właściwa stymulacja procesów poznawczych – takich jak spostrzeganie, odbieranie wrażeń, wyobraźnia, koncentracja uwagi, myślenie i pamięć – to podstawa sukcesu. Temu właśnie mają służyć wszelkie działania ogólnorozwojowe proponowane w trakcie codziennych zajęć w przedszkolu.

W celu zaspokojenia „Głodu wiedzy” u dzieci postanowiłam napisać program nauki czytania u dzieci 3, 4 i 5 –letnich opierając się na „Odimiennej metodzie nauki czytania dr Ireny Majchrzak”. Metoda ta ma na celu wczesne kształtowanie nauki czytania z pełnym rozumieniem tekstu od samego początku. Odimienna, ponieważ naukę czytania rozpoczynamy od imienia dziecka, które zamierzamy wprowadzić w świat pisma.

Program ten przede wszystkim nauka czytania poprzez różnorodne ćwiczenia, gry i zabawy, które w sposób przystępny i przyjemny wprowadzą dziecko w świat pisma. Elementy programu będą wprowadzane w każdy piątek tygodnia w godzinach podstawy programowej.

2. CELE PROGRAMU

A) CELE OGÓLNE

• stymulowanie rozwoju aktywności dzieci poprzez prowadzenie różnorodnych ćwiczeń i zabaw prowadzących do nabycia umiejętności czytelniczych

• wyzwalanie pozytywnych emocji u dziecka
• rozbudzenie wiary dziecka we własne możliwości
• czytanie globalne wyrazów
• utrwalanie zapisów swoich imion

• kształtowanie wszystkich zmysłów
• wzbogacanie słownika
• rozwijanie mowy komunikatywnej
• rozwijanie zainteresowania czytaniem i pisaniem

B) CELE OPERACYJNE

Dziecko potrafi:

• odczytać zapis swojego imienia
• rozpoznać zapis imion kolegów

• ułożyć swoje imię z rozsypanki literowej wg wzoru lub z pamięci
• odszukać i zaznaczyć wskazane przez nauczycielkę litery w swoim imieniu
• zna litery alfabetu
• dokonać analizy i syntezy wyrazu
• podzielić wyraz na sylaby
• odczytać całościowo poznane wyrazy
  1. DZIAŁANIA EDUKACYJNE

Etap I –inicjacja

Na początku z każdym dzieckiem przeprowadzamy, tzw. „akt inicjacji”.

Zapraszamy do siebie kolejno każde dziecko uczestniczące w zajęciach i zapisujemy mu jego imię. Objaśniamy wszystkie litery w nim występujące. Z każdym dzieckiem pracuje się oddzielnie, starając się aby odczuło że cała ta ceremonia jest bardzo ważna. Dla dziecka akt inicjacji to pewnego rodzaju dar –dar pisma. Dlatego o każdej literze imienia powinno się mówić –„jest twoja” Potem dziecko liczy litery w swoim imieniu i odchodzi na swoje miejsce ze swoja wizytówka.

Etap II –„Ściana pełna liter”

Gdy wszyscy maja już swoje wizytówki nauczyciel zawiesza na jednej ścianie wszystkie litery alfabetu(drukowane duże i małe).
W czasie następnego etapu zajęć dzieci będą ćwiczyć rozpoznawanie i odnajdywanie swoich imion wśród imion pozostałych członków grupy, a potem – rozpoznawanie imion kolegów.

Kartki z imionami rozsypuje się na podłodze i prosi się dzieci o wyszukanie własnej wizytówki a potem również wizytówek kolegów. Pierwszym ćwiczenie będzie odnalezienie liter własnego imienia w alfabecie a potem szukanie swoich liter w imionach kolegów.

Wizytówki z imieninami można również umieścić na krzesełka dzieci. Ciekawym ćwiczeniem może być szukanie przez dzieci własnego krzesełka wśród krzesełek stających bezładnie na środku sali i obstawienie go w odpowiednie miejsce przy stole. Każda pomyłka dziecka jest sytuacją kształcącą.

ETAP III –litery, prezentacja alfabetu i gra w loteryjkę

Na ścianie zawieszamy alfabet są to wszystkie litery - duże, małe, pisane oraz drukowane. Małe powinny znaleźć się pod dużymi. Tak powstaje wizualny system dydaktyczny, „ściana pełna liter”. Składa się ona z liter alfabetu i z umieszczonych wcześniej na ścianach wizytówek z imionami w formacie A-4 wszystkich dzieci uczestniczących w zajęciach.

Prezentacja alfabetu odbywa się raz na tydzień. Litery omawiane są w kolejności alfabetycznej. Pomocą do zademonstrowanie alfabetu służą opowiadania z książki M.

Strękowskiej - Zaremby ,,Leniwe literki". Po wysłuchaniu opowiadania każde dziecko dostaje nową niewielką wizytówkę, która służyć mu będzie jako karta w grze w loteryjkę. A potem omawiane są kolejno litery alfabetu, posługując się przykładami odpowiednich imion. Zwrócić należy uwagę na kształt litery i odpowiadający jej dźwięk (lub dźwięki). Dziecko, w którego imieniu jest omawiana akurat litera, na swojej wizytówce zaznacza ją drobiną plasteliny - wedle zasad gry w loteryjkę.

Prezentacji alfabetu uczy dziecko rozpoznawania liter zawsze w obrębie wyrazu. Na początku tym wyrazem jest imię dziecka. Utrwaleniem obrazu litery są karty pracy „Szkoła Pięciolatka” –ćwiczenia rozwijające aktywność twórczą.

ETAP IV – „Targ liter”

Jest to rodzaj gry, polegającej na składaniu z liter własnego imienia, szukaniu ukrytych w imieniu słów, skompletowaniu całego alfabetu poprzez kolekcjonowanie liter otrzymanych od kolegi lub nauczyciela drogą zamiany- litera, której mi brakuje za literę występującą we własnym imieniu. Każdemu dziecku dajemy kopertę w której znajdują się litery, z których składa się jego imię. Prosi się dziecko aby ułożyło z nich swoje imię. Na początku dziecko śledzi napis na kopercie a potem będzie umiało zrobić to z pamięci.

Potem proponujemy aby z liter swojego imienia dziecko ułożyło inne słowa np.: z imienia Małgosia powstaną słowa „mała”, „miła”, „mało”, „siła” i inne.

Etap V –Nazywanie świata

Światem będzie sal przedszkolna i wszystko co się tam znajduje. Każda rzecz ma nazwę, podobnie jak każdy człowiek ma imię. Tę nazwę można napisać i przeczytać. W trakcie gry dzieci za pomocą słów utrwalają poznane litery alfabetu. Odczytywanym słowem musi być koniecznie rzeczownik, ponieważ istotą tej zabawy jest położenie odpowiedniej kartki obok odpowiedniego przedmiotu.

Warto powiedzieć dzieciom, że świat jest zaczarowany, że wszystkie rzeczy się pochowały i dlatego trzeba je odnaleźć, odkryć, a jedyną wskazówką, będzie słowo na kartce. Gdy na stole położymy kartkę z napisem stół, oznaczać to będzie, że stół został znaleziony i odkryty.

Przy pierwszej próbie gry w „Nazywanie świata” używamy wyrazów najprostszych, lala i miś. Wtedy dzieci błyskawicznie przyswoją sobie reguły gry.

Dobór słów, związanych z „Nazywaniem świata”, zwykle wiąże się z tematami tygodniowych planów miesięcznych.

2. METODY, FORMY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE

METODY:

• metodę samodzielnych doświadczeń opartą na inicjatywie własnej dziecka
• metodę zadań stawianych dziecku przez nauczyciela, które dziecko rozwiązuje samodzielnie według własnego pomysłu
• metodę ćwiczeń polegającą na powtarzaniu przez dziecko odpowiednich czynności
• metodę odtwarzania, na przykład podczas nauki wiersza, piosenki, tańca itp.
• metody obserwacji i pokazu przedmiotów – zjawisk, czynności
• metody aktywizujące
• metody podające (opis, pogadanka, opowiadanie)

FORMY:

• indywidualna
• zespołowa
• zbiorowa ( zajęcia z całą grupą )

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

• wizytówka z imieniem w formacie A4 dla każdego dziecka z grupy
• koperty z literami do gry „Targ liter”
• farby, kredki, blok rysunkowy, stempelki w kształcie liter
• opowiadania o literach alfabetu M. Sękowskiej –Zaręby „Leniwe Literki”
• „ściana pełna liter”, czyli tablica zawierająca wszystkie litery wielkie i małe, drukowane (alfabet),

• nagrania muzyczne wg tematu zajęć

• 5. EWALUACJA PROGRAMU

Aby przekonać się, czy proponowany program odnosi pożądany wpływ na odbiorców tej zabawy, konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji, działania zmierzającego do stwierdzenia, w jakim stopniu zamierzone cele są osiągane.

Ewaluacja jest zbieraniem, analizą, interpretacją i wartościowaniem danych o działalności, jej planach, wynikach i uwarunkowaniach.

Metody ewaluacji programu:

1. Ustne:

1. rozmowa z dziećmi podczas zajęć (odpowiedzi na pytania ) lub z nauczycielami poszczególnych grup,

2.Praktyczne:

1. analiza efektów pracy

Te informacje zbiorę na podstawie:

-rozmowy z nauczycielami,

-karty osiągnięć dzieci

2. PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA
   1. Ćwiczenia z uwzględnieniem założeń eksperymentalnej metody dr. Ireny Majchrzak przeznaczonych dla dzieci w oddziale 3, 4 i 5 latków

I Dziecko wchodzi w świat pisma

1. Przeprowadzenie dziecku aktu inicjacji – napisanie dziecku na kartce jego imienia .
2. Ulokowanie wizytówek przez dzieci w wybranym miejscu w sali.
3. Ćwiczenie: ściana pełna liter sprawdzania listy obecności – na polecenie „ustawiamy się pod wizytówkami” odszukiwały swoją wizytówkę przyczepioną w sali i ustawiały się pod nią. Na hasło „kto jest dzisiaj nieobecny?” dzieci wymieniały imiona kolegów, których nie ma.
4. Odnalezienie przez dzieci i pierwszej i ostatniej literki imienia w alfabecie ściennym. Następnie wszystkich literek.
5. Odszukanie swoich literek w imionach kolegów – ułożenie pod wspólną literką plasteliny

II. Prezentacja alfabetu. Ćwiczenia z kolegami literkami alfabetu.

1. Zabawa literowy pociąg – dzieci odszukują wskazaną przeze mnie w alfabecie literkę wśród literek napisanych na karteczkach i rozłożonych po sali (karteczki w kilku egzemplarzach). Dziecko, które pierwsze odnajdzie wskazaną literkę jest maszynistą pociągu, za którym ustawiają się pozostałe dzieci. Kiedy pociąg jest utworzony podchodzę do dzieci i zbieram do koszyczka bileciki – karteczki z literką.
2. Zabawa pociąg – dzieci ustawiają się w pociąg, każde trzyma w ręku karteczkę (karteczki z symbolami liter rozłożone po sali, każde dziecko wybiera jeden kartonik) w sali rozstawiłam tyczki z przyklejonymi kartkami liter (kartki z takimi samymi literami jak rozłożone po sali). Pociąg rusza, zatrzymuje się przy tyczce np. z literką A a –pytam „kto z dzieci posiada taką literkę?”. Dzieci mające literkę A a pokazują swoje karteczki do góry.
3. Zabawa ciuchcia – dzieci ze swoimi wizytówkami w ręku ustawione w pociąg śpiewając piosenkę „Jedzie pociąg z daleka...” przyjeżdżają kolejno do stacji tj. tyczek z przyklejonymi literkami (na jednej tyczce wielka i mała literka drukowana) i tak przy pierwszej stacji np. literki B b zatrzymuje się pociąg. Mówię do dzieci „uwaga pociąg zatrzymał się na stacja literki B b wielkiej i małej” – pokazuję,” „kto z dzieci ma w swoim Imieniu tę literkę?”. Dzieci, które mają literkę wskazują ją w Wizytówce.
4. Zabawa loteryjka – dzieci siedzą przy stolikach przed każdym leży wizytówka z jego imieniem, na stolikach przed każdym leży wizytówka z jego imieniem, na środku stolika jedno pudełko kolorowych pchełek. Pokazuję kolejno 4, 5 liter alfabetu (wielka i mała litera). Dzieci, które posiadają wskazaną literkę układają pod literką w imieniu kolorową pchełkę. Wygrywa to dziecko któremu uda się ułożyć pchełki pod każdą literką imienia.

UWAGA; Ćwiczenie to można przeprowadzić przy alfabecie wskazując kolejne literki lub pokazują dzieciom obrazki z podpisami np.: lala, miś klocek itp. Mówić „kto ma literki słowa lala, miś, klocek itp.

III. Ćwiczenia z ruchomymi literkami.

1. Ćwiczenie znajdź swoją wizytówkę – wizytówki ułożone w kole na podłodze. Dzieci chodzą gęsiego odszukują swoją karteczkę z imieniem.
2. Ćwiczenie rozdajemy wizytówki – dzieci stoją w kole, rzucam do trojga piłeczki podchodzą do mnie i otrzymują p o 3, 4 wizytówki. Ich zadaniem jest odczytanie, rozpoznanie wizytówki z imieniem kolegi i podanie do rąk.
3. Ćwiczenie krążą nasze imiona – dzieci siedzą w kole. Każde trzyma w rękach swoją wizytówkę. Na mój znak (uderzam raz w tamburyno) dzieci podają wizytówkę do rąk sąsiada (krążą wizytówki). Na drugi znak (uderzam dwa razy w tamburyno) dzieci przestają podawać wizytówki. Następnie każde rozdaje – odczytuje czyją wizytówkę trzyma w ręku.
4. Ćwiczenie – Nasze literki. Dzieci siedzą w kole na swoich krzesełkach trzymając wizytówki. Pokazuję kolejna poznane w prezentacja alfabetu literki prosząc aby przyszły do mnie dzieci, które w swoim imieniu posiadają wskazaną przeze mnie literkę.
5. Ćwiczenia – Bawimy się literkami. Na stoliku rozkładam wielkie i małe literki alfabetu. Dzieci stoją w kole, pokazuję kartonik np. z literką M. I układa ją na stoliku wyszukuje karteczkę z literką M i układa ją na podłodze w środku koła. Następnie śpiewamy piosenkę „Bawimy , bawimy się ładnie literkami jak jedna nie może to druga jej pomoże”. Pokazuje następny kartonik z literką a. Kolejne dziecko wśród liter wyszukuje literkę a i układa ją obok literki M. Zabawa toczy się dalej, aż do ułożenia imienia Marta i odczytania.
6. Ćwiczeni –Królująca literka. Zapraszam do siebie dzieci i spośród karteczek zgromadzonych w koszyku losuję jedną mówiąc: „dzisiaj w naszej grupie króluje literka D d. Tak wygląda wielkie D drukowane, a tak małe d drukowane” (pokazuję na dwóch oddzielnych kartonikach). Dzieci, które oglądają swoje wizytówki, na których – odszukują tę literkę. Dzieci, które mają wylosowaną literkę otrzymują tę literkę.
7. Ćwiczenie – Mam karteczkę drukowaną. Dzieci stoją w półkolu, chętne dziecko z koszyka losuje jedną wizytówkę. Staje przodem do dzieci tak, aby wszyscy widzieli trzymaną w ręku w ręku wizytówkę, śpiewa piosenkę:

Mam karteczkę drukowaną

Ładnie napisaną

Czyj to napis, czyj to napis

Niech odgadnie... (dziecko wymienia imię kolegi, koleżanki, który odczyta czyja to wizytówka i wręczy ją właścicielowi).

IV. Ćwiczenia z wizytówkami umieszczonymi na poręczach krzesełek

1. Ćwiczenie – czyje krzesełko. Pod nieobecność dzieci ustawiam krzesła na środku sali. Po powrocie dzieci zwracam się do nich słowami „mam do was gorącą prośbę, abyście pomogli mi ustawić krzesełka do stolików. Każde z was niech odnajdzie swoje krzesełko i postawi je przy stoliku. W ten sposób pomożecie mi posprzątać”.
2. Ćwiczenie –Zgubione krzesełko. Krzesełka ustawione w kole. Dzieci maszerują wokół mówić wyliczankę np. kipi kasza, kipi groch..., kiedy skończą wyliczankę zatrzymują się, następnie siadają na krzesełku przy którym stanęli. Odczytują czyje imię napisane jest na wizytówce.

V. Ćwiczenia z kopertami podpisanymi imieniem dziecka

1. Ćwiczenie –Składanie liter swojego imienia w/g wzoru .Dzieci siedzą przy stolikach, na których znajdują się koperty wraz z pojedynczymi literami imienia. Zadaniem ich jest ułożyć z liter swoje imię patrząc na imię napisane na kopercie.
2. Ćwiczenie – Składanie z liter swojego imienia z pamięci. Dzieci układają swoje imiona nie patrząc na imię na kopercie.
3. Próby składania imion kolegów, koleżanek wg wzoru.

VI Inne ćwiczenia

1. Szukanie ukrytych w imieniu słów, dziecku można używać literki w imieniu wielokrotnie.
2. Zabawa w odszukiwanie literek – Każde dziecko odszukuje codziennie w imionach kolegów (wizytówki ścienne) jedną z literek swojego imienia np. pierwszego dnia Marcin wśród wizytówek będzie szukał literki M., drugiego dnia literki a itd. Ile zdobył literek danego dnia np. wśród wizytówek dzieci było 10 literek m., tyle kolorowych pchełek wrzuca do pudełka.
3. Porównywanie długości imion np. Ola, Przemek.
4. Do rozdania wizytówek innym dzieciom proszę dzieci, których imię rozpoczyna się na literkę C, G, T (wskazują te literki w alfabecie).
5. Dzieci ustawione pod wizytówkami ściennymi na moje hasło: „dzieci, których imię rozpoczyna się na literkę W – pokazuję karteczkę z literką – siadają na dywanie, na literkę P siadają do stolika, na literkę Z – stoją przy tablicy itd.
6. Z koszyka każde dziecko losuje jedną karteczkę z nazwą przedmiotu, następnie po odczytaniu rysuje np. napis klocki – dziecko na kartce rysuje klocki.
7. Targ liter – zdobycie liter alfabetu drogą wymiany z nauczycielem i dziećmi.
8. Nazywanie świata
   1. przyporządkowanie odpowiedniej nazwy do rzeczy w sali,
   2. koszyk z przedmiotami i ich nazwami – zadaniem dziecka jest wyłożenie przedmiotów i przyporządkowanie im nazw
   3. dzieci nawzajem przyczepiają karteczki z nazwami ciała lub części garderoby np. ręka Marty, noga Maćka, sweter Zuzi, sukienka Oli,
   4. układanka słowo –obrazkowa. Zadaniem dzieci jest odnajdowanie właściwego obrazka do odczytanego słowa.